Διαδίκτυο (Internet) είναι ένα παγκόσμιο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών που χρησιμοποιούν το πρότυπο πρωτόκολλο διαδικτύου (Internet Protocol Suite, TCP/IP) για να συνδέουν δισεκατομμύρια συσκευές παγκοσμίως. Είναι ένα «δίκτυο δικτύων» που αποτελείται από δημόσια, ιδιωτικά, ακαδημαϊκά, επιχειρηματικά και κυβερνητικά δίκτυα που συνδέονται μεταξύ τους μέσω ηλεκτρονικών, ασύρματων και οπτικών τεχνολογιών.
Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web ή απλά Web) είναι ένα σύστημα πληροφοριών που επιτρέπει την πρόσβαση σε έγγραφα και σε άλλους πόρους μέσω του Διαδικτύου. Αυτά τα έγγραφα και οι πόροι συνδέονται μεταξύ τους μέσω υπερσυνδέσμων και είναι προσβάσιμα χρησιμοποιώντας προγράμματα περιήγησης ιστού (web browsers). Ο Παγκόσμιος Ιστός βασίζεται στο πρωτόκολλο HTTP (Hypertext Transfer Protocol). Το πρωτόκολλο επικοινωνίας είναι μια δέσμη κανόνων, στους οποίους στηρίζεται η επικοινωνία υπολογιστών και συσκευών σε ένα δίκτυο.
Κάθε ιστοσελίδα που περιέχεται σε δικτυακό τόπο έχει τη δική της διεύθυνση στον Παγκόσμιο Ιστό. Aν θέλουμε να «επισκεφτούμε» μία ιστοσελίδα, πρέπει να ξέρουμε τη διεύθυνσή της. Η διεύθυνση αυτή καλείται URL (Uniform Resource Locator) – Ενιαίος Προσδιοριστής Πόρου) ή απλούστερα διεύθυνση ιστοσελίδας. Μία διεύθυνση ιστοσελίδας είναι μοναδική και έχει συνήθως την εξής μορφή:
Αναζήτηση στον Παγκόσμιο Ιστό.
Μια μηχανή αναζήτησης είναι μία εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες να αναζητούν πληροφορίες στον Παγκόσμιο Ιστό. Οι πιο γνωστές μηχανές αναζήτησης είναι οι Google, Bing και Yahoo. Οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούν πολύπλοκους αλγόριθμους για να ανιχνεύσουν και να δημιουργήσουν ευρετήρια με ιστοσελίδες, έτσι ώστε να μπορούν να παρουσιάζουν σχετικά αποτελέσματα στους χρήστες.
Πώς Λειτουργούν οι Μηχανές Αναζήτησης;
Οι μηχανές αναζήτησης λειτουργούν σε τρία βασικά στάδια:
- Ανίχνευση (Crawling): Τα ρομπότ ανίχνευσης ή «spiders» επισκέπτονται συνεχώς ιστοσελίδες, ανακαλύπτοντας και καταγράφοντας νέο περιεχόμενο.
- Ευρετηρίαση (Indexing): Οι πληροφορίες που συλλέγονται κατά την ανίχνευση αποθηκεύονται σε μια τεράστια βάση δεδομένων, ώστε να είναι προσβάσιμες όταν γίνεται μια αναζήτηση.
- Ανάκτηση και Κατάταξη (Retrieval and Ranking): Όταν ένας χρήστης κάνει μια αναζήτηση, η μηχανή αναζήτησης ανακτά τα σχετικά δεδομένα από το ευρετήριο και τα κατατάσσει με βάση την σχετικότητα και την ποιότητά τους, προβάλλοντας τα πιο χρήσιμα αποτελέσματα.
Για να είναι η αναζήτησή μας αποτελεσματική, πρέπει να ακολουθούμε τις παρακάτω στρατηγικές:
- Χρησιμοποιούμε εισαγωγικά όταν ψάχνουμε για κάτι συγκεκριμένο, για παράδειγμα: “Κωνσταντίνος Δασκαλάκης” ή “Ό,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά”. Στην περίπτωση αυτή, έχουν σημασία οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αλλά και η σειρά τους.
- Χρησιμοποιούμε τελεστές, όπως το “OR”, όταν ψάχνετε κάτι που αποδίδεται με διαφορετικούς όρους από διάφορες πηγές. Για παράδειγμα: “κλιματική αλλαγή” OR “υπερθέρμανση του πλανήτη”.
- Χρησιμοποιούμε τον όρο “site: ” για να περιορίσουμε την αναζήτησή μας σε έναν ιστότοπο ή σε μία κατηγορία ιστότοπων, όπως η αναζήτηση σε ακαδημαϊκά ιδρύματα για πιο αξιόπιστες πληροφορίες. Για παράδειγμα: site:edu “artificial intelligence”
- Χρησιμοποιούμε τον όρο “filetype:” για να λάβουμε μόνο συγκεκριμένους τύπους αρχείων στα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, πληκτρολογώντας: site:edu “artificial intelligence” filetype:pdf αναζητούμε ό,τι έχει δημοσιευτεί από ακαδημαϊκά ιδρύματα σε μορφή pdf σχετικά με την θεματική της Τεχνητής Νοημοσύνης.
- Χρησιμοποιούμε τον όρο “after” για να περιορίσουμε τα αποτελέσματα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, για παράδειγμα πληκτρολογώντας site:GR “Τεχνητή Νοημοσύνη” after:2023 αναζητούμε ό,τι έχει δημοσιευτεί το 2024 από ελληνικές πηγές σχετικά με την θεματική της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ανίχνευση ψευδών πληροφοριών και ειδήσεων.
Τι θα πρέπει να προσέχουμε όταν επισκεπτόμαστε μια ιστοσελίδα;
- Ποια είναι η πηγή της πληροφόρησης: Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι οι πληροφορίες προέρχονται από αξιόπιστη πηγή. Έχουμε ξανακούσει για τον ιστότοπο αυτόν; Αναγνωρίζουμε τη διεύθυνση URL ή το όνομα του ιστότοπου; Είναι επαληθευμένη η πηγή;
- Ποιος είναι ο τίτλος αυτού που διαβάζετε: Να μην μένουμε μόνο στον τίτλο. Οι τίτλοι δε λένε πάντα την πλήρη ιστορία. Να ελέγχουμε πάντα την ημερομηνία και να διαβάζουμε μέχρι το τέλος, προτού μοιραστούμε άρθρα με την οικογένεια και τους φίλους μας.
- Επαληθεύουμε το περιεχόμενο των ειδήσεων: Αν κάτι μας ακούγεται ως μη αληθινό, μπορεί κάλλιστα και να είναι. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε υπηρεσίες ελέγχου γεγονότων/δεδομένων, που εντοπίζουν ψευδείς πληροφορίες για σημαντικά ζητήματα καθημερινά.
- Φαίνεται η εικόνα ή το βίντεο σαν να έχει υποστεί κάποιου είδους επεξεργασία; Μπορεί η εικόνα να έχει υποστεί επεξεργασία ή να δείχνει ένα άσχετο μέρος ή γεγονός. Ελέγχουμε αν η εικόνα ταιριάζει με αυτό που αναφέρει το άρθρο. Μπορούμε, επίσης, να κάνουμε αντίστροφη αναζήτηση της εικόνας για να προσδιορίσουμε την πηγή της.
- Υπάρχουν λάθη: Προσέχουμε για γραμματικά και συντακτικά λάθη. Τα λάθη αυτά συνήθως αποτελούν ενδείξεις ότι οι πληροφορίες μπορεί να είναι ψευδείς.